Termenchecker migratie
A
In het maatschappelijke debat over asielmigratie wordt met aanzuigende werking bedoeld dat er een relatie zou bestaan tussen zowel de Nederlandse asielprocedure als de aan asielmigranten ter beschikking staande voorzieningen, zoals opvang, uitkering, etc., en het aantal asielmigranten dat naar Nederland komt. Uit een in september 2023 gepubliceerd onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut blijkt echter (wederom) dat daar geen wetenschappelijk bewijs voor is. Van belang voor de keuze van het vestigingsland zijn, aldus het instituut, vooral de aanwezigheid van sociale contacten en een netwerk. Daarnaast wordt de aantrekkelijkheid van Nederland bepaald door de algemene veiligheidssituatie, de welvaart, de algemene (lange termijn) economische situatie en, meer concreet, de mogelijkheden om te kunnen werken. Deze aspecten staan los van het Nederlandse asielbeleid.
Deze term suggereert dat kinderen alleen reizen, terwijl ze vaak door volwassenen (niet zijnde de ouders of andere gezagsdragers) worden begeleid of met andere kinderen in groepsverband onderweg zijn, al kan de samenstelling daarvan wisselen. Daarnaast roept het woorddeel ‘reizend’ onbedoeld associaties op met een vakantie.
Alternatieven:
- Kind dat het thuisland heeft verlaten en zonder ouders door Europa trekt
- Kind dat zonder ouders migreert
- Kind dat zonder ouders naar Nederland is gekomen
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek (is) naar een veiligere of betere toekomst
- Kind met een migratieachtergrond/migratieverleden/migratiegeschiedenis
- Onbegeleid (ook wel niet-begeleid) kind/minderjarige
Een alleenstaande minderjarige vreemdeling (afkorting amv) is bij aankomst in Nederland jonger dan 18 jaar (minderjarig), komt van buiten de Europese Unie en is naar Nederland gekomen zonder ouders of andere gezagsdragers. Het is een juridische term. We bestempelen deze in het gewone taalgebruik als ongewenst, omdat de suggestie dat deze kinderen alleenstaand zijn meestal niet klopt en het gebruik van het woord ‘vreemdeling’ kinderen labelt als buitenstaander: ‘Je hoort hier niet’. Uit onderzoek blijkt dat (deze) kinderen baat hebben bij het gevoel erbij te horen.
De term ‘alleenstaande minderjarige vreemdeling’ is in de voorgestelde wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000 vervangen door de term ‘niet-begeleide minderjarige’.
Een kind dat zonder ouders of andere gezagsdragers naar Nederland is gekomen, maar wel onder begeleiding staat van een meerderjarige bloed- of aanverwant, wordt ook wel een begeleide alleenstaande minderjarige vreemdeling of amv’er genoemd. Dit heeft alleen gevolgen voor de opvanglocatie, maar het gebruik van de term niet-begeleid of onbegeleid kind is daardoor nog verwarrender.
Alternatieven:
- Kind dat het thuisland heeft verlaten en zonder ouders door Europa trekt
- Kind dat zonder ouders migreert
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek is naar een betere/veiligere toekomst
- Kind dat zonder ouder(s) naar Nederland is gekomen (in context)
- Kind met een migratieachtergrond/migratieverleden/migratiegeschiedenis
- Onbegeleid (ook wel niet-begeleid) kind/minderjarige
Zie ook:
- Alleenreizend kind
- Amv
- Amv-locatie
- Onbegeleid (ook wel niet-begeleid) kind/minderjarige
Deze term is eind 2016 vervangen door ‘persoon met migratieachtergrond’, waarmee hetzelfde wordt bedoeld.
Zie ook: Migrant
Amv is een afkorting van alleenstaande minderjarige vreemdeling. Wegens het ontbreken van het woord ’vreemdeling’ in de afkorting is het een term die mogelijk zorgvuldig kan worden gebruikt, zij het dat het kind daarmee wordt gelabeld en de afkorting moet worden uitgelegd, waardoor het woord ‘vreemdeling’ toch terugkomt.
Alternatieven:
- Kind dat het thuisland heeft verlaten en zonder ouders door Europa trekt
- Kind dat zonder ouders migreert
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek (is) naar een betere/veiligere toekomst
- Kind dat zonder ouder(s) naar Nederland is gekomen (in context)
- Kind met een migratieachtergrond/migratieverleden/migratiegeschiedenis
- Onbegeleid (ook wel niet-begeleid) kind/minderjarige
Een kind dat bij aankomst in Nederland jonger is dan 18 jaar (minderjarig), van buiten de Europese Unie komt en naar Nederland is gekomen zonder ouders, andere gezagsdragers of meerderjarige bloed- of aanverwanten, wordt door voogdij-instelling Nidos of het COA opgevangen. Na aankomst verblijft een kind tussen de 15 en 18 jaar eerst in de ‘centrale ontvangstlocatie' voor amv’ers in Ter Apel en daarna in een ‘procesopvanglocatie' voor amv’ers. Zodra de Algemene Asielprocedure is afgerond, gaat het kind naar een kleinschalige opvangvoorziening (Nidos: voor een kind met verblijfsrecht) dan wel naar een woonvoorziening (COA: voor een kind zonder verblijfsrecht). Een kind jonger dan 15 jaar gaat vanuit Ter Apel direct naar een opvanggezin of, als het kind 13 of 14 jaar is en er geen opvanggezin is, zoveel mogelijk direct naar een kleinschalige woonvoorziening (COA).
Een kind dat zonder ouders of andere gezagsdragers naar Nederland is gekomen, kan onder begeleiding staan van een meerderjarige bloed -of aanverwant. Zo’n kind wordt juridisch nog steeds als een amv’er beschouwd, maar wordt een ‘begeleide amv’er’ genoemd en samen met de volwassen begeleider(s) ondergebracht in reguliere opvanglocaties.
Zie ook:
- Beschermde opvang
- Opvanglocatie
Een verzamelnaam voor iemand van binnen dan wel buiten de EU die legaal voor kortere of langere tijd in Nederland tegen betaling als werknemer werkt. Arbeidsmigranten verrichten hun arbeid in uiteenlopende contractvormen, zoals seizoenswerk, uitzendwerk, expats, grensoverschrijdende detachering en kennismigranten/kenniswerkers, in tijdelijke en/of vaste dienstverbanden. Het CBS gebruikt de term ‘officiële arbeidsmigranten’ voor migranten die de intentie hebben minimaal vier maanden in Nederland te blijven en die zich door middel van inschrijving in de GBA formeel in Nederland hebben gevestigd.
In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen arbeidsmigranten die hoger opgeleid en lager opgeleid werk verrichten. De term ‘arbeidsmigrant’ wordt vaak gebruikt om aan te geven dat het gaat om migranten die lager opgeleid werk verrichten, bijvoorbeeld in de tuinbouw-, distributie-, en bouwsector. Voor dit werk is relatief weinig tot geen ervaring, opleiding of diploma vereist, wat overigens niet wil zeggen dat deze arbeidsmigranten zelf weinig ervaring of kennis hebben. Veel arbeidsmigranten die dit type werk verrichten worden door uitzendorganisaties of andere werkgevers naar Nederland gehaald. Hun woon- en werkomstandigheden zijn vaak ondermaats.
Zie ook:
- Migrant
- Kennismigrant
Uit door Defence for Children met kinderen en jongeren gevoerde gesprekken blijkt dat kinderen die zelf, of van wie de ouder(s), in Nederland asiel hebben aangevraagd, dit woord als stigmatiserend ervaren en erger nog, als een scheldwoord. Hoewel de term in feite neutraal is, roept deze bij veel mensen inmiddels negatieve associaties op en kinderen voelen dat haarfijn aan. Daarom vinden wij dat dit woord beter vervangen kan worden door een van de alternatieven.
Alternatieven:
- Kind in de asielprocedure
- Kind in afwachting van verblijfsrecht
Zie ook:
- Asielzoeker
- Asielmigrant
- Migrant
- Vluchteling
Deze term wil zeggen dat het gaat om kinderen die respectievelijk zonder of met hun ouder(s) naar Nederland zijn gemigreerd (of migreren), omdat zijzelf of hun ouder(s) hier asiel willen aanvragen. De term, en dan vooral ‘asielmigrantenkind’ plakt een stempel op kinderen, maar nodigt volgens kinderen niet uit tot gebruik als scheldwoord. Het is in welke samenstelling dan ook wel een woord dat afstand schept, vandaar dat wij aanraden, afhankelijk van de context, toch een van de alternatieven te kiezen.
Het CBS verstaat onder de term alleen asielmigranten die in de gemeentelijke bevolkingsregisters zijn ingeschreven: statushouders, door de overheid uitgenodigde vluchtelingen en asielzoekers die langer dan een half jaar in een centrale opvangvoorziening verblijven. Asielmigranten die buiten de centrale opvang wonen, worden pas ingeschreven als zij legaal in Nederland verblijven en worden door het CBS niet meegenomen in de cijfers.
Alternatieven:
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek (is) naar een veiligere toekomst
- Vluchteling (jonge)
- Kind dat met ouder(s) is gevlucht/op de vlucht is
- Kind van vluchteling(en)
- Kind in de asielprocedure
- Kind in afwachting van verblijfsrecht
Zie ook:
- Asielzoeker
- Migrant
- Vluchteling
Iemand die asiel aanvraagt in Nederland komt in een asielprocedure terecht. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bepaalt welke asielprocedure moet worden gevolgd. De standaardprocedure is de Algemene Asielprocedure. Voor meer informatie over de verschillende procedures, klik hier.
Dit woord wil zeggen dat het kind zelf asiel heeft aangevraagd. Juridisch is het ook van toepassing op een kind van ouder(s) die mede namens het kind asiel hebben aangevraagd. Kinderen ervaren dit woord als minder heftig dan asielzoeker/asielzoekers)kind/kind van asielzoekers, maar nog steeds als een woord dat zorgvuldig moet worden gebruikt.
Alternatieven:
- Vluchteling (jonge)
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek (is) naar een veiligere toekomst
- Kind in de asielprocedure
- Kind in afwachting van verblijfsrecht
- Kind van vluchteling(en)
- Kind van ouder(s) op zoek naar een veiligere toekomst (voor hun kind)
- Asielmigrant (jonge)
Zie ook:
- Asielzoeker
- Migrant
- Vluchteling
Een asielzoeker is iemand die in een ander land om internationale bescherming heeft gevraagd, maar van wie nog niet is vastgesteld of deze bescherming inderdaad nodig is. Bescherming wordt geboden aan vluchtelingen: iemand die gegronde vrees heeft voor vervolging op een van de in het VN-Vluchtelingenverdrag genoemde gronden: ras of nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging (politieke vluchteling) of het behoren tot een bepaalde sociale groep.
Iemand die niet aan de definitie van vluchteling voldoet, kan in aanmerking komen voor subsidiaire bescherming. Subsidiaire bescherming kan worden toegekend in geval van (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten: willekeurig geweld door een internationaal of een binnenlands gewapend conflict; foltering, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing; de doodstraf of een terechtstelling in het thuisland. Hier kunnen in bijzondere gevallen ook deplorabele leefomstandigheden onder vallen. In Nederland wordt er in principe geen onderscheid gemaakt tussen vluchtelingen en mensen die subsidiaire bescherming nodig hebben.
Zolang de Nederlandse asielprocedure loopt, heeft een asielzoeker het recht om in het land te blijven. Iemand die na het doorlopen van de asielprocedure niet in aanmerking komt voor internationale bescherming, heeft in principe geen recht op verblijf in Nederland en kan worden uitgezet naar het land van herkomst. Hoewel ouders met kinderen die jonger zijn dan twaalf jaar ook namens hun kinderen asiel aanvragen, zijn deze kinderen in juridisch opzicht eveneens ‘asielzoekers’.
Kinderen ervaren het woord ‘asielzoeker’, hoewel correct, als een scheldwoord. Hoewel de term neutraal is, roept deze bij veel mensen negatieve associaties op en kinderen voelen dat haarfijn aan. Wij raden daarom aan deze term niet te gebruiken als het om kinderen gaat, maar afhankelijk van de context een van de alternatieven te kiezen.
Alternatieven:
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek (is) naar een veiligere toekomst
- Vluchteling (jonge)
- Kind van vluchteling(en)
- Kind van ouder(s) op zoek naar een veiligere/betere toekomst
- Kind in de asielprocedure
- Kind in afwachting van verblijfsrecht
- Asielmigrant (jonge)/kind van asielmigrant(en)
Zie ook:
- Migrant
- Vluchteling
Met deze term is niks mis, maar kinderen gaven bij ons aan daar moeite mee te hebben, zowel vanwege het woorddeel ‘asielzoeker’ als ‘centrum’. Ze gebruiken zelf liever onderstaande alternatieven. Kinderen zeggen ook wel: “Ik woon bij het COA”.
Alternatieven:
- Azc
- Opvanglocatie
Deze termen plakken een stempel op kinderen en vaak ervaren kinderen van wie de ouder(s) in Nederland asiel hebben aangevraagd, het woord niet alleen als stigmatiserend, maar ook als een scheldwoord. Hoewel de term neutraal is, roept deze bij veel mensen negatieve associaties op en kinderen voelen dat haarfijn aan. Daarom vinden wij het beter beide woorden te vermijden.
Alternatieven:
- Vluchteling (jonge)
- Kind van vluchteling(en)
- Kind van ouder(s) op zoek naar een veiligere/betere toekomst (voor hun kind)
- Kind in de asielprocedure
- Kind in afwachting van verblijfsrecht
- Kind van asielmigrant(en)
Zie ook:
- Asielzoeker
- Migrant
- Vluchteling
Dit is de afkorting van asielzoekerscentrum. Wegens het ontbreken van het woord ‘asiel’ in de afkorting, is de term volgens kinderen voldoende neutraal om te gebruiken. Kinderen zelf zeggen ook wel: “Ik woon bij het COA”.
Zie ook:
- Asielzoekerscentrum
- Opvanglocatie
B
Deze term staat onder andere in het VN-Kinderrechtenverdrag: het belang van het kind moet een eerste overweging zijn bij alle beslissingen over kinderen. Defence for Children pleit er al jaren voor dat het belang van het kind in de Nederlandse Vreemdelingenwet wordt opgenomen.
Het VN-Kinderrechtencomité heeft nader uitgelegd wat er onder ‘het belang van het kind’ moet worden verstaan. Volgens het comité hoort het belang van ieder kind individueel te worden vastgesteld. Daarbij moet er in ieder geval rekening worden gehouden met de identiteit van het kind, het recht op ontwikkeling, het voorkomen van het scheiden van gezinsleden en het bewaren van de eenheid van het gezin, de mening van het kind, het recht op bescherming van het privéleven en eventuele bijzondere kwetsbaarheden van het kind. Een dergelijk individueel onderzoek dient te worden uitgevoerd op een kindvriendelijke wijze en door professionals die zijn getraind in het horen van kinderen.
Wat betreft kinderen die zonder ouders naar Nederland zijn gekomen, vereist het vaststellen van het (hogere) belang van het kind een duidelijk en zorgvuldig onderzoek naar de identiteit, nationaliteit en leeftijd van het kind waarbij rekening wordt gehouden met de etnische, culturele en taalkundige achtergrond, specifieke kwetsbaarheden en de beschermingsbehoefte.
Kinderen die zonder ouder(s) naar Nederland zijn gekomen, kunnen slachtoffer zijn of worden van mensensmokkel of -handel, eergerelateerd geweld of een kindhuwelijk. Deze kinderen worden in de beschermde opvang geplaatst: een huis in een afgeschermde omgeving waar beschermende maatregelen gelden. De opvang is hoewel besloten, niet gesloten. Het komt voor dat kinderen de opvang met onbekende bestemming verlaten, al dan niet vrijwillig.
We adviseren dit woord niet te gebruiken. Het zegt niets over de reden van de migratie en we gebruiken ook de woorden trein- of vliegtuigvluchteling/migrant niet.
Kinderen die naar Nederland zijn gekomen, al dan niet met hun ouders, willen erbij horen. Door hen ‘buitenlander’ te noemen, ervaren ze uitsluiting. De term is ongeschikt om kinderen mee aan te duiden die naar Nederland zijn gekomen.
C
Het woord ‘crisis’ in combinatie met migratie roept het beeld op van iets gevaarlijks, van chaos die we onder controle moeten zien te krijgen. Bovendien suggereert het dat het gaat om een acute situatie en dat de schuld ligt bij een externe, onvoorzien factor. Een mens in problemen is geen crisis. Daarom raden wij het gebruik van deze term af. Voor opvangcrisis ligt dit mogelijk anders, al geeft het woord niet aan dat het gaat om een beleids- (bestuurlijke) crisis over onvoldoende en gebrekkige opvangplekken voor mensen die asiel aanvragen. Deze crisis is, volgens de Raad voor het Openbaar Bestuur en de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken, door het Rijk zelf gecreëerd en in standgehouden.
D
Een derdelander is een persoon met een andere nationaliteit dan die van een EU-lidstaat, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein of Zwitserland. Het CBS rekent ook staatlozen tot derdelanders. Het bestempelen van een kind als derdelander kan stigmatiserend zijn en is daarom minder geschikt. Bovendien weet niet iedereen wat er wordt bedoeld met ‘derdelander’ en waarom het onderscheid relevant is. Dit moet daarom blijken uit de context.
Alternatieven:
- Kind uit een derde land, voorzien van uitleg over het begrip derde land
- Kind afkomstig uit een land van buiten de Europese Unie
- Kind met een andere nationaliteit dan die van één van de lidstaten van de Europese Unie, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein of Zwitserland
E
Hiermee wordt iemand bedoeld die het land van herkomst verlaat voor een ander land in de hoop dat de levenstandaard daar beter is. Deze term is niet in overeenstemming met het VN-Vluchtelingenverdrag. Iemand die het thuisland verlaat om economische redenen is geen vluchteling, al blijkt het onderscheid tussen vluchtelingen (in de zin van het VN-Vluchtelingenverdrag) en mensen die uit economische motieven hun land verlaten in de praktijk moeilijk te maken. Het vluchtmotief is vaak een combinatie van politiek geweld en moeilijke levensomstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan het uit armoede gedwongen verkopen van organen. Moeilijke levensomstandigheden kunnen overigens in uitzonderlijke gevallen de enige reden zijn voor het verlenen van internationale bescherming.
Alternatieven:
- Kind/jongere op zoek naar een betere/veiligere toekomst
- Migrant (jonge) op zoek naar een betere/veiligere toekomst
Zie ook:
- Migrant
- Vluchteling
G
Deze term is stigmatiserend en veroordelend, terwijl migratie met als motief het op zoek gaan naar een betere en/of veiligere toekomst van alle tijden is. Met de term wordt aangegeven dat de migrant het land van herkomst - wat vaak, maar zeker niet altijd, een door Nederland als veilig bestempeld land is - heeft verlaten in de hoop op een betere toekomst in Nederland. Soms gaat het om een betere toekomst voor zichzelf, soms om de toekomst van de kinderen. Een variant op deze term met een nog negatievere lading is profiteur.
Zie ook:
- Economische vluchteling
- Veiligelander/kansloze asielzoeker
Met deze term wordt in het dagelijkse taalgebruik bedoeld dat het kind met/zonder ouder(s) is gevlucht uit het land van herkomst wegens (dreigend) gevaar. Het kan zijn dat het gaat om een vlucht uit vrees voor vervolging of om een (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten. Op grond daarvan heeft het gezin recht op internationale bescherming (asiel), al betreft het (dreigende) gevaar vaak één of beide ouders. Kinderen vluchten overigens niet altijd uit eigen beweging, maar hebben vaak geen andere keuze dan met hun ouders mee te gaan.
Het is ook mogelijk dat het kind met/zonder ouder(s) vlucht om andere redenen, bijvoorbeeld vanwege (dreigende) hongersnood, overstromingen of (andere) gevolgen van de klimaatcrisis. Dit zijn redenen die (nog) niet onder de werkingssfeer van het VN-Vluchtelingenverdrag vallen en in principe ook (nog) niet onder de subsidiaire bescherming.
Zie ook:
- Asielzoeker
- Migrant
- Vluchteling
- Klimaatvluchteling
Met gewortelde kinderen worden kinderen bedoeld die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven, maar geen verblijfsrecht hebben. Door kinderen te labelen als geworteld, vormen ze een aparte groep, terwijl ze meer dan zijn alleen ‘geworteld’. We bevelen daarom aan deze term zorgvuldig te gebruiken.
Alternatieven:
- Kinderen die in Nederland zijn geworteld
- Kinderen zonder verblijfsrecht die al meer dan vijf jaar in Nederland verblijven
Een vluchteling die in Nederland een verblijfsvergunning heeft gekregen, heeft indien van toepassing recht op gezinshereniging. Dit betekent dat gezinsleden naar Nederland mogen komen. Daar gelden strikte regels voor. Als het om kinderen gaat, kan gezinshereniging op twee manieren plaatsvinden: het kind reist de ouder(s) achterna of ouder(s) reizen het kind achterna.
Als een gezin met minderjarige kinderen niet in aanmerking komt voor verblijfsrecht in Nederland en het gezin niet zelfstandig uit Nederland wil vertrekken, wordt het gezin opgevangen in een zogeheten gezinslocatie. Deze term is verhullend: de voorzieningen zijn sober en de huisregels streng. Kinderen vinden die strenge regels en de geldende beperkingen lastig en geven hun leven op de gezinslocatie een (ruime) onvoldoende.
Alternatief:
- Opvanglocatie (gericht op vertrek voor gezinnen met minderjarige kinderen)
I
Kinderen zijn nooit illegaal of onwettig.
Alternatieven:
- Ongedocumenteerd kind (gangbaar, maar stigmatiserend)
- Kind zonder verblijfsrecht of (geldige) verblijfspapieren
Zie ook:
- Illegale asielzoeker/vluchteling
De combinatie ‘illegale asielzoeker’ of ‘illegale vluchteling’ is inhoudelijk onjuist. Mensen die hun land ontvluchten uit vrees voor vervolging of vanwege een (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten hebben recht op internationale bescherming. Het inroepen van dit recht door in Nederland asiel aan te vragen is een mensenrecht en dus nooit illegaal. De term ‘illegale (of verboden) vluchteling’ klopt niet, omdat er geen legale routes zijn om te vluchten. Daarnaast zijn mensen niet illegaal of onwettig.
Zie ook:
- Asielzoeker
- Legale migratie(route)migrant
- Illegale migratie(route)/migrant
- Migrant
- Vluchteling
Illegale of irreguliere/niet-reguliere migratie betekent dat iemand in Nederland arriveert zonder geldige reisdocumenten. Migranten uit derde landen hebben meestal een visum nodig om Nederland binnen te mogen. Het niet hebben van een visum leidt ertoe dat migranten zonder documenten vaak zijn aangewezen op gevaarlijke, ongereguleerde routes. Diverse organisaties, als VluchtelingenWerk en UNHCR (de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties) pleiten er daarom voor om veilige routes mogelijk te maken. Door te investeren in het bieden van veilige routes in plaats van te kiezen voor het afweren van vluchtelingen, draagt Nederland eraan bij dat vluchtelingen hun leven niet in een helse tocht hoeven te riskeren voordat ze bescherming kunnen vragen. Termen die migranten bestempelen als (il)legaal of irregulier, kunnen beter worden vermeden.
Zie ook:
- Derdelander (jonge)
- Legale migratie(route)/migrant
J
Met de term 'jeugd' lijken in het algemeen personen onder de 18 jaar te worden bedoeld. Het is niet altijd duidelijk of er onder termen als ' jong persoon/jonge mensen/ jongeren' ook personen van 18 jaar of ouder vallen. Jongeren onder de 18 jaar zijn juridisch gezien kinderen en hebben rechten die voor alle kinderen gelden. Verduidelijking is daarom altijd nodig.
Alternatieven:
- Jongere tot 18 jaar
- Kind
- Minderjarige
- Tiener onder de 18 jaar
- Adolescent tot 18 jaar
Jeugdige is een term die zowel in de Jeugdwet als in het jeugdstrafrecht vaak wordt gebruikt. De term heeft alleen betrekking op jongeren die de leeftijd van strafrechtelijke aansprakelijkheid -12 jaar- hebben bereikt. De term ‘jeugd’ wordt daarentegen ook in niet-strafrechtelijke context gebruikt, bijvoorbeeld in ‘jeugdbescherming’.
Alternatieven:
- Jongere tot 18 jaar
- Kind
- Minderjarige
- Tiener onder de 18 jaar
- Adolescent tot 18 jaar
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen jongeren tot 18 jaar en vanaf 18 jaar. Jongeren onder de 18 jaar zijn juridisch gezien kinderen en hebben daarom rechten die voor alle kinderen gelden.
Alternatieven:
- Kind
- Minderjarige
- Tiener onder de 18 jaar en tiener van 18 of 19 jaar
- Adolescent tot 18 jaar en adolescent van 18 jaar en ouder
K
In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen arbeidsmigranten die hoger opgeleid en lager opgeleid werk verrichten. Een hoger opgeleide arbeidsmigrant wordt ook wel ‘kennismigrant’ genoemd. Het gaat om bijvoorbeeld een (gast)docent, (wetenschappelijk) onderzoeker of arts in opleiding. Als een kennismigrant van buiten de EU, Liechtenstein, Noorwegen IJsland of Zwitserland komt, is er toestemming nodig om in Nederland te komen werken. Voor de toelating als kennismigrant gelden looneisen. De onderneming waarbij de kennismigrant in dienst zal treden, dient te zijn geaccepteerd in de Kennismigrantenregeling.
Zie ook:
- Migrant
- Arbeidsmigrant
Een kind is iedereen onder de achttien jaar, tenzij de meerderjarigheid volgens het op het kind van toepassing zijnde recht eerder wordt bereikt. Deze definitie vloeit voor uit het VN-Kinderrechtenverdrag en is algemeen geaccepteerd.
Op basis van wetenschappelijk onderzoek gebruiken we deze term alleen voor kinderen die na een verblijf van vijf jaar of langer in Nederland, nog steeds geen verblijfsrecht hebben. Het is goed deze term bij gebruik uit te leggen, omdat die niet betekent dat een kind dat minder dan vijf jaar in Nederland is, zich niet geworteld kan voelen. Daarbij komt dat mogelijk niet iedereen deze beeldspraak begrijpt.
Zie ook: Geworteld kind
Deze termen, waarvan de laatste beter niet kan worden gebruikt in verband met stigmatisering, roepen het beeld op van een kind dat Nederland moet verlaten omdat het geen verblijfsrecht heeft en ook nooit zal krijgen. Dit klopt niet altijd: er staan vaak nog juridische mogelijkheden, zoals hoger beroep, open om de afwijzing aan te vechten. Zelfs als alle juridische mogelijkheden zijn uitgeput en het kind (of de ouders) niet vrijwillig wil terugkeren, kan het zo zijn dat het kind (voorlopig) legaal in Nederland mag blijven.
Er zijn ook kinderen die in Nederland onder de radar leven en van wie de ouders nooit een verblijfsvergunning hebben aangevraagd. Meestal is er ook geen grond waarop ze asiel kunnen krijgen. Die groep is dus niet uitgeprocedeerd, maar heeft geen verblijfsrecht en gaat dat waarschijnlijk ook niet krijgen.
Alternatieven:
- Kind zonder verblijfsrecht/(geldige) verblijfspapieren
Zie ook:
- Uitzetting/uitwijzing/gedwongen terugkeer/vertrek
Vluchten betekent in het dagelijks taalgebruik ‘trachten te ontkomen aan dreigend gevaar’. Het gevaar kan betrekking hebben op vrees voor vervolging of op een (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten in het land van herkomst. Ouder(s) van een kind die om (een van) die redenen zijn gevlucht/op de vlucht zijn, kunnen na aankomst in de EU asiel aanvragen om vervolgens als vluchteling (in de zin van het VN-Vluchtelingenverdrag of als subsidiair beschermde) te worden erkend.
Het is ook mogelijk dat het kind met ouder(s) vlucht om andere redenen, bijvoorbeeld vanwege (dreigende) hongersnood, overstromingen of (andere) gevolgen van de klimaatcrisis. Dit zijn redenen die (nog) niet onder de werkingssfeer van het VN-Vluchtelingenverdrag vallen en in principe ook (nog) niet onder de subsidiaire bescherming.
Zie ook:
- Migrant
- Vluchteling
- Klimaatvluchteling
Het werkwoord ‘vluchten’ is in deze context (meestal) ongeschikt, want vluchten betekent in het dagelijks taalgebruik ‘trachten te ontkomen aan dreigend gevaar’. Daarnaast is het wat kinderen aangaat vaak overbodig de reden van vertrek uit het land van herkomst te noemen.
Alternatieven:
- Ouder(s) die op zoek zijn naar een betere toekomst voor hun kind
- Kind dat op zoek is naar een betere toekomst
- Kind dat zonder ouder(s) migreert
- Kind met een migratieachtergrond/migratieverleden/migratiegeschiedenis
Zie ook:
- Economische vluchteling
- Migrant
- Vluchteling
Vluchten betekent in het dagelijks taalgebruik ‘trachten te ontkomen aan dreigend gevaar’. Het gevaar kan betrekking hebben op vrees voor vervolging of op een (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten in het land van herkomst. Een kind dat om (een van) die redenen zonder ouder(s) is gevlucht/op de vlucht is, kan na aankomst in de EU asiel aanvragen om vervolgens als vluchteling (in de zin van het VN-Vluchtelingenverdrag of als subsidiair beschermde) te worden erkend.
Het is ook mogelijk dat het kind zonder ouder(s) vlucht om andere redenen, bijvoorbeeld vanwege (dreigende) hongersnood, overstromingen of (andere) gevolgen van de klimaatcrisis. Dit zijn redenen die (nog) niet onder de werkingssfeer van het VN-Vluchtelingenverdrag vallen en in principe ook (nog) niet onder de subsidiaire bescherming.
Alternatieven:
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek (is) naar een veiligere of betere toekomst
- Kind met een vluchtverhaal/-verleden/-geschiedenis
- Onbegeleid (ook wel niet-begeleid) kind/minderjarige
Zie ook:
- Migrant
- Vluchteling
- Klimaatvluchteling
Neutrale term. De reden van de migratie kan er eventueel aan worden toegevoegd.
Alternatieven:
- Kind dat het thuisland heeft verlaten en zonder ouders door Europa trekt
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is of op zoek (is) naar een betere/veiligere toekomst
- Kind met een migratieachtergrond/migratieverleden/migratiegeschiedenis
- Onbegeleid (ook wel niet-begeleid) kind/minderjarige
Zie ook:
- Asielzoeker
- Migrant
- Vluchteling
Neutrale term, mits reëel.
Zie ook: Kind in de asielprocedure
Op zich bestaat er geen bezwaar tegen deze term, als de (verlengde) asielprocedure tenminste nog loopt. Een neutraler alternatief staat hieronder.
Alternatief:
- Kind in afwachting van/dat wacht op verblijfsrecht
Zie ook:
- Kind in afwachting van/dat wacht op verblijfsrecht
- Kind dat is uitgeprocedeerd/uitgeprocedeerd kind
Er is niks mis met deze term, behalve dat het voor kinderen voelt als ‘gunnen’. Hetzelfde geldt voor de beschrijving ‘kind dat (tijdelijk of permanent) in Nederland ‘mag’ blijven. De alternatieven ‘legaal’ of ‘rechtmatig verblijf’ roepen bij kinderen associaties op met het strafrecht en zijn daarom minder geschikt.
Alternatief:
- Kind met verblijfsrecht/(geldige) verblijfspapieren.
Zie ook:
- kind dat is uitgeprocedeerd/uitgeprocedeerd kind
Bij het gebruik van deze term is zorgvuldigheid geboden, omdat het gezien de term ‘vluchteling’ moet gaan om een kind dat het thuisland heeft verlaten uit vrees voor vervolging of een (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten. Daarnaast is onduidelijk of het kind zelf of de ouder(s) hiervoor te vrezen hadden.
Zie ook:
- Vluchteling
- Kind met een vluchtverhaal/-verleden/-geschiedenis
Indien van toepassing, zijn deze termen passend en neutraal. De laatste twee hebben onze voorkeur, omdat ze aangeven dat het kind het herkomstland wegens dreigend gevaar is ontvlucht, maar dat dit nu voorbij is.
Zie ook:
- Vluchteling
- Kind met een vluchtelingenachtergrond/verleden/geschiedenis
Neutrale termen, waarbij er indien van toepassing eventueel voor kan worden gekozen bijvoorbeeld asiel als reden van de migratie te vermelden.
Iemand met een migratieachtergrond is een persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren (CBS). Er wordt onderscheid gemaakt tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie) en personen die in Nederland zijn geboren (de tweede generatie). Ook wordt onderscheid gemaakt tussen personen met een westerse migratieachtergrond en personen met een niet-westerse migratieachtergrond.
Zie ook:
- Migrant
Neutrale term.
Zie ook:
- Kind met (tijdelijke of permanente) verblijfsvergunning
- Ongedocumenteerd kind
Neutrale term. De reden van de migratie kan er eventueel aan worden toegevoegd.
Kinderhandel is het rekruteren, vervoeren, overbrengen, huisvesten en ontvangen van een kind door anderen met als doel het kind uit te buiten, zoals in de prostitutie, bedelarij of kinderarbeid. Seksuele uitbuiting van een kind is een belangrijk doel van kinderhandel, maar kinderhandel en seksuele uitbuiting van een kind zijn geen synoniemen.
Zie ook:
- Mensenhandel
De termen 'kindhuwelijk', 'vroegtijdig huwelijk' en 'gedwongen huwelijk' zijn nauw verwant aan elkaar. Ze worden als schadelijk gezien en als vormen van slavernij. De drie termen kunnen afzonderlijk of in combinatie worden gebruikt, al verschillen ze enigszins in betekenis. Houd daar bij gebruik van deze termen rekening mee.
Bij een kindhuwelijk is ten minste een van de twee personen jonger dan 18 jaar. Een kindhuwelijk verwijst ook naar het uithuwelijken van kinderen met of zonder hun toestemming.
Een vroegtijdig huwelijk is een meeromvattende term dan kindhuwelijk. Deze kan namelijk ook verwijzen naar personen die 18 jaar of ouder zijn, maar voor wie het huwelijk vanwege andere factoren, zoals bijvoorbeeld de fysieke, emotionele, seksuele of psychosociale ontwikkeling, als vroegtijdig moet worden beschouwd.
Een gedwongen huwelijk kan verwijzen naar kind- en vroegtijdige huwelijken, maar ook naar een huwelijk tussen volwassenen waarbij een of beide echtgenoten geen vrije of volledige toestemming heeft/hebben gegeven of niet in staat is/zijn om dit te doen vanwege een gebrek aan volwassenheid en/of bekwaamheid.
De term verwijst naar een kind dat, al dan niet met ouder(s), om redenen die te maken hebben met de klimaatcrisis en de gevolgen daarvan voor de leefomgeving ofwel binnen het eigen land verhuist (al is de term klimaatontheemde daarvoor passender) of naar het buitenland gaat. Door het gebruik van het woorddeel ‘vluchteling’ lijkt het of iemand die vlucht voor de gevolgen van klimaatverandering internationale bescherming geniet, maar dat is in principe (nog) niet zo. Wel wordt er op internationaal niveau gesproken over de noodzaak de definitie van ‘vluchteling’ uit te breiden.
Alternatieven:
- Kind op de vlucht/gevlucht voor de gevolgen van de klimaatcrisis/klimaatverandering/ natuurrampen
- Jonge klimaatmigrant
Zie ook:
- Ontheemde
L
Met land van herkomst of thuisland wordt het land bedoeld waar de ouders vandaan komen. Dit hoeft niet te betekenen dat het kind daar geboren is. Het komt regelmatig voor dat kinderen (dreigen te) worden uitgezet naar het land van herkomst, terwijl ze daar nog nooit zijn geweest dan wel daar geen enkele herinnering aan of band mee hebben.
Legale (of reguliere) migratie wil zeggen dat iemand in Nederland arriveert met geldige reisdocumenten, zoals een paspoort en visum. Het gaat dan vaak om arbeids- kennis- of gezinsmigratie. Illegale of irreguliere/niet-reguliere migratie betekent dat iemand in Nederland arriveert zonder geldige reisdocumenten. Migranten hebben meestal een visum nodig om Nederland binnen te mogen. Het niet hebben van een visum leidt ertoe dat migranten zonder documenten vaak zijn aangewezen op gevaarlijke, ongereguleerde routes.
Diverse organisaties als VluchtelingenWerk en UNHCR (de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties) pleiten er daarom voor om veilige routes mogelijk te maken. Door te investeren in het bieden van veilige routes in plaats van te kiezen voor het afweren van vluchtelingen, draagt Nederland eraan bij dat vluchtelingen hun leven niet in een helse tocht hoeven te riskeren voordat ze bescherming kunnen vragen.
Zie ook:
- Illegale migratie/migrant
- Migratie
- Migrant
M
Een meerderjarige is een persoon die de meerderjarige leeftijd heeft bereikt. De leeftijd van meerderjarigheid is, net als in veel andere landen, wettelijk bepaald en in Nederland vastgesteld op 18 jaar. Als leeftijdsaanduiding is meerderjarigheid een vaak verkeerd begrepen term. Deze wordt soms verward met andere leeftijdsaanduidingen, zoals de leeftijd van seksuele meerderjarigheid (16 jaar) of de minimumleeftijd voor strafrechtelijke aansprakelijkheid (12 jaar). Het verdient aanbeveling duidelijk te zijn over de context waarin de term wordt gebruikt.
De term ‘meisjesbesnijdenis’ wordt regelmatig gebruikt als synoniem voor vrouwelijke genitale verminking (VGV). Het gaat om een vorm van (kinder)mishandeling met blijvende fysieke gevolgen, die bovendien kunnen leiden tot psychische schade. Wij raden daarom aan deze eufemistische term niet te gebruiken.
Zie ook:
- Vrouwelijke genitale verminking (VGV)
Mensenhandel is onder andere het werven, vervoeren of opnemen en huisvesten van mensen met gebruik van dwang. Het doel van de mensenhandelaar is de uitbuiting van een persoon. Mensenhandel is een misdrijf tegen een ander individu.
Zie ook:
- Kinderhandel
- Uitbuiting
Mensensmokkel vindt plaats als iemand een migrant op een irreguliere/niet-gereguleerde manier over de grens brengt, zonder dat er sprake is van uitbuiting. Mensensmokkel is een misdrijf tegen een staat.
Metaforen in de context van migratie verwijzen vaak naar de natuur of oorlog. Mensen in kwetsbare situaties worden dan vergeleken met natuurrampen die vaak met water te maken hebben (tsunami, stroom, overspoeld worden, plaag) of er wordt gebruik gemaakt van oorlogstaal (invasie, fort). Gebruik liever alternatieve woorden, zoals ‘de komst van vluchtelingen’.
De term ‘migrant ’is breed en wordt op verschillende manieren ingevuld. Wat ons betreft is een migrant iemand die het thuisland gedwongen (uit vrees) dan wel vrijwillig (terugkeer is in principe mogelijk) verlaat om tot een ander land te worden toegelaten. Het kan zijn dat een migrant het land van herkomst (gedwongen) ontvlucht en in een ander land internationale bescherming aanvraagt (asielmigrant, vluchteling), herenigd wil worden met het gezin (familiale migrant/gezinsmigrant), of de migrant vertrekt in de hoop op een beter leven elders (economische migrant). Denk hierbij ook aan: arbeidsmigrant of indien van toepassing seizoenarbeider, kennismigrant of expat, en studiemigrant.
Probeer de term ‘migrant’ waar mogelijk te vermijden. Migreren is geen identiteit. Benadruk in plaats daarvan het kind-zijn, zoals in ‘kind op de vlucht’ of ‘kind met een vluchtelingen- of migratieachtergrond/verleden/geschiedenis’. Of spreek, wanneer het kan, gewoon over buurmeisje/buurjongen, vriend/vriendin, etc.
Zie ook:
- Migratie
- Asielmigrant
- Asielzoeker
- Vluchteling
- Arbeidsmigrant
- Kennismigrant
- Kind met een vluchtelingenachtergrond/-verleden/-geschiedenis
- Kind met een (asiel)migratieachtergrond
Er zijn betere alternatieven, maar ondanks het stempel ervaren kinderen deze term nog steeds als oké. De reden van de migratie kan er eventueel aan worden toegevoegd.
Alternatieven:
- Kind van ouder(s) die migreren
- Kind van migrant(en)
Zie ook:
- Asielmigrantenkind
Migratie is van alle tijden. Het betekent de verplaatsing van (groepen) mensen van de ene plaats naar de andere, hetzij in het binnenland hetzij naar het buitenland. Het zich vestigen in Nederland van personen vanuit het buitenland heet immigratie, het vertrek van inwoners uit Nederland om zich in het buitenland te vestigen heet emigratie. Als iemand zich langdurig in een ander land wil vestigen, heet dat permanente migratie. De term ‘gedwongen migratie’ is in principe voorbehouden aan mensen die hun thuisland ontvluchtten uit (gegronde) vrees voor vervolging of een (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten. Zij kunnen niet veilig terugkeren naar hun thuisland. Vrijwillige migratie is voorbehouden aan andere vormen van migratie, zoals arbeidsmigratie, kennismigratie, economische migratie en familiale/gezinsmigratie. De term ‘transmigratie’ wordt tegenwoordig gebruikt voor meervoudige migratie, van land naar land.
Een minderjarige is een persoon die de meerderjarige leeftijd -18 jaar - nog niet heeft bereikt. In de Nederlandse taal heeft de term 'minderjarige', in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Spaans of het Engels, geen negatieve connotatie.
N
Met de term ‘nieuwkomer’ worden (im)migranten bedoeld, onder wie vluchtelingen, (asiel)statushouders en personen die voor bijvoorbeeld gezinshereniging, studie, werk naar Nederland zijn gekomen. Deze term is sympathiek, maar roept tegelijkertijd vragen op. Wanneer houdt iemand op een nieuwkomer te zijn? Is ieder kind dat nieuw is in een wijk of gemeente ook niet een nieuwkomer? Nieuwkomer kan bovendien een term zijn die uitsluit, zeker in combinatie met het woorddeel kind.
O
Hoewel beter dan ‘alleenstaande minderjarige vreemdeling’ of ‘amv’, roept deze term vragen op. Zo kunnen kinderen die zonder ouder(s) naar Nederland komen, wel degelijk worden begeleid. Het kan daarbij gaan om bloed- en aanverwanten, maar ook om andere volwassenen. De term ‘niet-begeleide minderjarige’ vervangt in de voorgestelde wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000 de term ‘alleenstaande minderjarige vreemdeling’. In het licht van de mogelijke begeleiding door anderen dan de ouder(s) is dit voorstel enigszins verwarrend.
Alternatieven:
- Kind dat het thuisland heeft verlaten en zonder ouders door Europa trekt
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/of op zoek (is) naar een veiligere/betere toekomst
- Kind dat zonder ouder(s) migreert
- Kind dat zonder ouders naar Nederland is gekomen
- Kind met een migratieachtergrond/migratieverleden/migratiegeschiedenis
Zie ook:
- Alleenreizend kind
- Alleenstaande minderjarige vreemdeling
- Amv
- Amv-locatie
Deze term is inmiddels gangbaar en vervangt de term ‘illegaal kind’. Het bestempelen van een kind als ‘ongedocumenteerd’ kan echter stigmatiserend zijn en vragen oproepen, bijvoorbeeld omdat deze kinderen soms wel, maar dan andere, papieren hebben. Ze hebben alleen geen geldig verblijfsrecht/(geldige) verblijfspapieren/geldige verblijfsvergunning.
Alternatieven:
- Kind zonder verblijfsrecht/(geldige) verblijfspapieren/wettig verblijf
Iemand die binnen de eigen landsgrenzen op de vlucht is voor vervolging, geweld of natuurrampen wordt een ontheemde genoemd. Een ontheemde valt niet onder het VN-Vluchtelingenverdrag en blijft wettelijk onder de bescherming staan van de eigen overheid, ook al is diezelfde overheid soms medeverantwoordelijk voor het feit dat het kind met/zonder ouder(s) de eigen woonplaats ontvlucht.
Zie ook:
- Klimaatvluchteling
Een stigmatiserende term: als een kind niet vrijwillig terugkeert, kan het zo zijn dat het kind legaal (voorlopig) in Nederland mag blijven. Voor gedwongen terugkeer is medewerking van het thuisland nodig en daarvan is niet in alle gevallen sprake.
Alternatieven:
- Kind dat niet wordt teruggenomen door het land van herkomst
- Kind dat niet kan worden uitgezet naar het land van herkomst
Zie ook:
- Kind dat is uitgeprocedeerd/uitgeprocedeerd kind
- Uitzetting/uitwijzing/gedwongen terugkeer/vertrek
Het voegt voor kinderen meestal niet veel toe om de reden van de vlucht benoemen. Deze term geeft kinderen daarnaast een etiket en kan angstige herinneringen oproepen. Reden waarom wij aanbevelen, als het nodig is de reden te vermelden, de term ‘kind op de vlucht voor oorlog’ te gebruiken.
Kinderen geven aan dit naast azc de meest passende term te vinden, aangezien ze moeite hebben met zowel ‘asiel’ als ‘centrum’ in het woord asielzoekerscentrum. Ze vinden de term opvanglocatie ook beter dan gezinslocatie en uitzetlocatie. Kinderen zeggen ook wel: “Ik woon bij het COA”.
Zie ook:
- Azc
- Asielzoekerscentrum
- Gezinslocatie
- Uitzetlocatie
Een klein deel van de jongeren onder de 18 jaar die zonder ouder(s) naar Nederland is gekomen, veroorzaakt overlast in en rondom een opvanglocatie. Deze onbegeleide kinderen komen meestal uit door Nederland als ‘veilig’ bestempelde landen. Ze hebben vaak traumatische ervaringen meegemaakt in het land van herkomst en tijdens hun tocht, en bevinden zich ook in Nederland in een onzekere situatie. Daarnaast zoeken zij net als kinderen die niet in de asielprocedure zitten en van dezelfde leeftijd zijn vaker grenzen op, gedrag dat passend is bij de pubertijd.
Het COA kan een onbegeleid kind dat ernstige overlast veroorzaakt in overleg met Nidos in de Perspectief Opvang Nidos (PON) plaatsen, waar intensieve begeleiding kan worden geboden.
Alternatief:
- Kind/jongere onder de 18 jaar met overlastgevend gedrag (met context)
P
Iemand met een migratieachtergrond is een persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren (CBS). Er wordt onderscheid gemaakt tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (de eerste generatie) en personen die in Nederland zijn geboren (de tweede generatie). Ook wordt onderscheid gemaakt tussen personen met een westerse migratieachtergrond en personen met een niet-westerse migratieachtergrond.
Zie ook: Allochtoon
In geval van pullbacks worden migranten (in tegenstelling tot bij pushbacks) niet teruggeduwd vanuit EU-landen, maar teruggehaald door niet EU-landen. Zo wordt getracht te voorkomen dat ze de EU bereiken om asiel aan te vragen. Pullbacks gaan gepaard met geweld en mensenrechtenschendingen.
Het met geweld terugdrijven van migranten naar niet EU-landen zodra zij de grens van een EU-land zijn overgestoken, waarbij ze de kans wordt onthouden om asiel aan te vragen. Dit is in strijd met de Europese wetgeving en het VN-Vluchtelingenverdrag.
R
Vrijwillige al dan niet ondersteunde terugkeer naar het land van herkomst of het land dat eerder verblijfsrecht toekende.
Zie ook:
- Uitzetting/uitwijzing/gedwongen terugkeer/vertrek
S
Hoewel een kind volgens het VN-Kinderrechtenverdrag recht heeft op een nationaliteit, wordt een kind dat staatloos is door geen enkel land als staatsburger erkend. Het kind heeft geen paspoort en kan ook geen aanspraak maken op fundamentele rechten. Van sommige kinderen is de nationaliteit onbekend. Dit is niet hetzelfde als staatloosheid. Ze hebben namelijk wel een nationaliteit, maar geen documenten om dat te bewijzen.
De term ‘staatloos kind’ is stigmatiserend en daarom minder geschikt.
Zodra iemand die in Nederland asiel heeft aangevraagd als vluchteling (ook wel subsidiair beschermde) is erkend en in Nederland mag blijven, krijgt diegene een tijdelijk verblijfsrecht voor in principe een periode van vijf jaar. Iemand heeft dan een vluchtelingenstatus. Daarna wordt het verblijfsrecht meestal omgezet in een permanent recht. Voor kinderen is het vervelend in een hokje te worden ingedeeld: ze voelen zijn net zo zeer burgers van Nederland als andere kinderen.
Alternatief:
- Kind met verblijfsrecht/geldige verblijfspapieren
Zie ook:
- Vluchteling
- Vergunninghouder
T
Een tiener is een persoon in de leeftijd van 13 tot en met 19 jaar. Juridisch gezien is er een onderscheid tussen tieners tot 18 jaar en tieners van 18 jaar en ouder. Tieners onder de 18 jaar hebben rechten die gelden voor alle kinderen.
Alternatief: Tieners tot 18 jaar en tieners van 18 jaar en ouder.
Er gaan in de politiek stemmen op om in Nederland het zogenaamde twee-status-stelsel opnieuw in te voeren. Het betekent kort gezegd dat er onderscheid wordt gemaakt tussen mensen die in Nederland bescherming hebben gekregen omdat zij op de vlucht zijn voor oorlog, en mensen die deze bescherming hebben gekregen omdat zij op de vlucht zijn voor individuele vervolging. Mensen die gevlucht zijn voor oorlog (vluchtelingen met een B-status) zullen minder rechten krijgen dan degenen die gevlucht zijn voor individuele vervolging (vluchtelingen met een A-status). Het argument voor herinvoering van dit stelsel, dat met ingang van de Vreemdelingenwet 2000 werd afgeschaft, is dat vluchtelingen met een B-status na afloop van de oorlog geen bescherming meer nodig hebben en terug kunnen (lees: moeten) naar hun thuisland. Sommige partijen willen deze groep daarom het recht op gezinshereniging ontzeggen of pas na verloop van tijd toekennen.
Defence for Children vindt het belangrijk kinderen uit conflictgebieden stabiliteit te bieden, zodat ze een leven in Nederland kunnen opbouwen zonder dat hun rechten, zoals hereniging met familieleden, worden ingeperkt. Wij zijn van mening dat het maken van onderscheid schadelijk is voor (de ontwikkeling van) kinderen en dat het zal zorgen voor nog stroperigere procedures, los van de vraag of vluchtelingen met een B-status in de praktijk inderdaad teruggestuurd kunnen worden. Daarnaast zullen veel vluchtelingen met een B-status doorprocederen voor de sterkere A-status, omdat die wel het volwaardige recht op gezinshereniging geeft. Dat was voor de regering nu precies de reden om het twee-status-stelsel in 2000 af te schaffen.
Zie ook:
- Vluchteling
U
Het doel van mensenhandel is de uitbuiting van personen, onder wie kinderen. Er zijn verschillende vormen van mensenhandel: seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting, gedwongen criminaliteit en bedelarij, en gedwongen orgaanverwijdering.
Zie ook:
- Mensenhandel
In Nederland moet de overheid gezinnen met minderjarige kinderen, en kinderen die zonder ouder(s) naar Nederland zijn gekomen, als zij geen verblijfsrecht krijgen onderdak blijven bieden totdat ze al dan niet gedwongen uit Nederland zijn vertrokken. Gezinnen met minderjarige kinderen die in aanmerking komen voor uitzetting/gedwongen vertrek, worden overgeplaatst naar op vertrek gerichte ‘gezinslocaties’. Om ze beschikbaar te houden voor gedwongen vertrek, kunnen gezinnen en onbegeleide kinderen worden overgebracht naar een gesloten gezinsvoorziening, een detentiecentrum.
De term ‘uitzetlocatie’ verbloemt niet dat het gaat om locaties die zijn (in)gericht op de (gedwongen) terugkeer naar het herkomstland, zoals bij ‘gezinslocatie’ wel het geval is. Toch kan het voor kinderen lastig zijn deze term te gebruiken, zeker ten opzichte van derden. Daar komt nog bij, dat een verblijf in een uitzetlocatie lang niet altijd betekent dat het gezin/het kind ook daadwerkelijk wordt uitgezet.
Alternatief:
- Opvanglocatie (gericht op vertrek)
Zie ook:
- Gezinslocatie
- Uitzetting/uitwijzing/gedwongen terugkeer/vertrek
Iemand die geen recht (meer) heeft op verblijf in Nederland en het land niet zelfstandig wil verlaten, kan worden uitgezet of, in feitelijkere bewoordingen, worden gedwongen terug te keren/te vertrekken naar het land van herkomst of het land dat eerder verblijfsrecht toekende. Sommige landen willen hun staatsburgers niet terugnemen. In een dergelijk geval kan iemand die niet vrijwillig terug wil keren, niet worden gedwongen. In geval van gedwongen terugkeer/vertrek van kinderen die zonder ouder(s) naar Nederland kwamen, geldt dat dit alleen is toegestaan als vaststaat dat ze in het thuisland adequaat zullen worden opgevangen. Dit geldt niet voor gezinnen met minderjarige kinderen, al worden ze wel begeleid door de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V).
Zie ook:
- Kind dat is uitgeprocedeerd
- Remigratie/vrijwillige terugkeer
V
Een veiligelander/kansloze asielzoeker is iemand die een asielaanvraag doet, terwijl diegene uit een land komt dat door Nederland als veilig is bestempeld. De meesten hebben geen internationale bescherming nodig, maar zijn op zoek naar een betere toekomst voor zichzelf of hun kinderen. De kans op asiel is klein. Wij beoordelen bovenstaand termen als stigmatiserend. Een klein deel van de asielzoekers uit veilige landen loopt wel degelijk gevaar.
Alternatief:
- Kind afkomstig uit een als veilig bestempeld land
Zie ook:
- Economische vluchteling
- Veiligelander
- Gelukszoeker
- Illegale (verboden) vluchteling
Een verblijfsgerechtigd kind is een kind dat het recht heeft in Nederland te verblijven. Omdat een kind in de eerste plaats een kind is, zetten wij het kind bij voorkeur ook letterlijk voorop.
Alternatief:
- Kind met verblijfsrecht/geldige verblijfspapieren
Zie ook:
- Kind met (tijdelijke of permanente) verblijfsvergunning
Een vergunninghouder is iemand met geldige verblijfspapieren (een verblijfsvergunning). Het verschil met ‘statushouder', ook wel, ‘iemand met een vluchtelingenstatus’ is dat die term alleen betrekking heeft op mensen die op basis van hun asielaanvraag verblijfsrecht hebben, terwijl vergunninghouders ook mensen kunnen zijn die een speciaal verblijfsrecht hebben: op medische gronden bijvoorbeeld of vanwege hun werk. Oekraïense vluchtelingen hebben overigens een speciale verblijfstatus.
Wij zetten een kind bij voorkeur ook letterlijk voorop, omdat een kind in de eerste plaats een kind is.
Alternatief:
- Kind met verblijfsrecht/geldige verblijfspapieren
Zie ook:
- Statushouder (asielstatushouder)
- Kind met (tijdelijke of permanente) verblijfsvergunning
In juridische zin is een vluchteling iemand die in zijn herkomst-/thuisland ‘gegronde vrees’ heeft voor vervolging op een van de volgende gronden: ras of nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep. Een vluchteling heeft op basis van het VN-Vluchtelingenverdrag recht op internationale bescherming.
Iemand die niet aan de definitie van vluchteling voldoet, kan in aanmerking komen voor subsidiaire bescherming. Subsidiaire bescherming kan worden toegekend in geval van (dreigende) schending van fundamentele mensenrechten: willekeurig geweld door een internationaal of een binnenlands gewapend conflict; foltering, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing; de doodstraf of een terechtstelling in het thuisland. Hier kunnen in bijzondere gevallen ook deplorabele leefomstandigheden onder vallen.
Nederland maakt in principe geen onderscheid tussen een vluchteling in de zin van het VN-Vluchtelingenverdrag en iemand die subsidiaire bescherming nodig heeft. Ook subsidiair beschermden vallen daarom wat ons betreft onder de term ‘vluchteling’. Of een asielzoeker als vluchteling wordt erkend, bepaalt het (in principe eerste) land waarin asiel wordt aangevraagd. Asielzoekers die recht hebben op internationale bescherming, krijgen de ‘vluchtelingenstatus’. Zij worden in Nederland ook wel (asiel)statushouder of vergunninghouder genoemd en krijgen verblijfsrecht. Hoewel niet iedere asielzoeker een vluchteling is, kan er wel, gezien het declaratoire karakter van de vluchtelingenstatus, al voordat die status in een asielprocedure is erkend, worden gesproken van een vluchteling.
In het dagelijks taalgebruik is de term ‘vluchteling’ breder: iemand die het land van herkomst ontvlucht/is ontvlucht; iemand die vlucht of is gevlucht; iemand die op de vlucht is. Ontvluchten en vluchten betekenen beide: ‘trachten te ontkomen aan dreigend gevaar’. Eenieder die uit het thuisland vlucht wegens dreigend gevaar, is in die zin een vluchteling. Problemen ontstaan als onduidelijk is of iemand in aanmerking komt voor internationale bescherming of vlucht voor een lager niveau van (dreigend gevaar) dan vereist of voor andersoortig (dreigend) gevaar, zoals de gevolgen van klimaatverandering. Daarnaast kan iemand het herkomst-/thuisland verlaten op zoek naar een betere toekomst.
Wij raden aan de context duidelijk weer te geven en het woord ‘vluchteling’ alleen te gebruiken als iemand internationale bescherming nodig heeft. In andere of twijfelgevallen biedt het werkwoord (ont)vluchten of migreren uitkomst, met de kanttekening dat het woord ‘asielmigrant’, in vergelijking met ‘vluchteling’ afstand schept. Omdat kinderen zelf vaak (maar zeker niet altijd!) geen vrees hebben voor vervolging/schending van fundamentele mensenrechten, is het, indien van toepassing, beter te spreken over ‘kind van vluchtelingen’.
Alternatieven:
- Kind van vluchteling(en)
- Kind met een vluchtelingenachtergrond/-geschiedenis/-verleden, indien van toepassing
- Kind dat met ouder(s) is gevlucht/op de vlucht is/op zoek (is) naar een veiligere toekomst
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/op de vlucht is/op zoek (is) naar een veiligere toekomst
- Kind met een vluchtverhaal/-geschiedenis/-verleden
- Asielmigrant/kind van asielmigrant(en)
- Kind dat met/zonder ouder(s) op zoek (is) naar een betere toekomst/migreert
- Migrant (jonge)
- Kind met een migratieachtergrond/migratieverleden/migratiegeschiedenis
Zie ook:
- Asielzoeker
- Migrant (jonge)
Zie ook:
- Twee-status-stelsel
Door deze term te gebruiken, krijgt een kind een stempel, daarom is het beter om een alternatief te gebruiken. Daarnaast vluchten kinderen meestal niet uit eigen beweging, maar zijn ze met hun ouder(s) meegekomen.
Alternatieven:
- Kind van vluchteling(en)
- Kind met een vluchtelingenachtergrond/-geschiedenis/-verleden
- Kind dat met ouder(s) is gevlucht/op de vlucht is/ op zoek (is) naar een veiligere toekomst
- Kind dat zonder ouders is gevlucht/ op de vlucht is/op zoek (is) naar een veiligere toekomst
- Kind met een vluchtverhaal/-geschiedenis/-verleden
- Gevlucht kind (met/zonder ouder(s))
Zie ook:
- Migrant
- Vluchteling
Door een kind te bestempelen als vreemdeling, kan het kind een gevoel van buitensluiting en anders-zijn ervaren: het hoort er niet bij. De term schept bovendien afstand, waardoor het makkelijker is verantwoordelijkheid af te schuiven: het kind moet het zelf maar uitzoeken. Daarom kan deze term in het dagelijks taalgebruik, al is die juridisch correct, wat ons betreft beter niet worden gebruikt in de context van kinderen in migratie.
Zie ook:
- Alleenstaande minderjarige vreemdeling
- Buitenlander
Deze term, in het Engels Female Genital Mutilation, is een vorm van (kinder)mishandeling; een schadelijke traditionele praktijk waarbij de uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen worden verminkt zonder dat daarvoor een medische noodzaak bestaat. Deze ingreep brengt ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee, zowel lichamelijk als geestelijk, en is in Nederland strafbaar en verboden.
Zie ook:
- Meisjesbesnijdenis